Imbuhan ing Basa Jawa

C. Ater ater, panambang, seselan lan tegesipun.


Wisésana inggih punika tembung tembung ingkang angsal panambang "an".



01. Entan éntan kados : gunungan, pasaran, kalèn.

02. Pirantos kanggé : kukusan, garisan, ayakan.

03. Angsal angsalipun : gorèngan, batikan, gawéyan.

04. Mangsa : panèn, padusan, suntikan.

05. Gampil : mutungan, kalahan, getasan.

06. Sami déné nglampahi : salaman, biten guyon.

07. Dolanan : jaranan, pasaran, tangisan.

08. Nganggé : bebedan, sabukan, kelambèn.

09. Nanggap : wayangan, réyogan.



Tegesipun Ater ater Anuswara:

01. Nyambut damel : jenu, macul, medhang.

02. Nganggep : mbapa, ngadi, mbibi.

03. Dados : mbatur, nyantrik, nyudagar, nuwani.

04. Nuju dhateng : minggir, ngulon, munggah.

05. Damel : nggulé, ngabon, nyambel.

06. Nyukani : nyadhong, makani, nyandhangi, nyamaki.

07. Kados : mbodoni, mbisu, ndésani, ngetumbar, mucuk eri.

08. Saben tiyang nampi : niji, ngloro, matang liter.

09. Nambahi : ndhuwuraké, ndawani, nggedhèni.

10. Ngetrapaken : nglambèni, napèni, nyetuti.

11. Saweg wancinipun : mbosoki, ngretegi.



Tegesipun Ater ater Sa:

01. Satunggal = sèket, sakebo, samèter.

02. Sabarang = sakarepé, sawaregé, sasenengé.

03. Nunggil = sabantal, saomah, sakamar.

04. Kalih / karo = salapaké, sauwité.

05. Sami kaliyan = sagunung, sapitik.

06. Ngantos = sabubaré, saénaké.

07. Saben = saasiné, sadinané.

08. Angger = sakoberé, saénaké.



Tegesé Ater ater Pa / Pé:

01. Srana = pasumbang, pangudi.

02. Tukang = pangendhang, padhang, pamomong.

03. Ukuran mangsa = sapenginang.

04. Ukuran panjang, tebih = panjangkah, pandulu, pabalang.

05. Carané / patrapé = panulisé, panggambaré.

06. Panggènan = pakuburan, panepèn, pagadéyan.

07. Mangsa = panèn, padusan.

08. Pirantos = pembesut, penyakit, penulak.

09. Tiyang ingkang dipun = paukuman, panembahan.



Seselan lan Tegesipun:

Seselan namung 4 warni: "er", "el", "um", "in".

- crekot, saking tembung cekot tegesipun pating/pijer.

- trambal, saking tembung tambal, tegesipun pating/kathah.

- dlèwèr, saking tembung dèwèr, tegesipun pating/pijer.

- sliri, saking tembung siri, tegesipun pating.



Seselan "er" lan" "el" wonten ing salebeting tembung, racakipun lajeng dados satunggal kaliyan tembung wau, saéngga lingganipun tembung wau mboten saged cetha.

Déné ingkang saged cetha lingganipun menawi kaseselan "um" lan "in".

01. Tumandang lingganipun tandang tegesipun kriya.

02. Rumujak, lingganipun: rujak, tegesipun: nedheng nedhengipun.

03. Kumaki, lingganipun: kaki, tegesipun: anggepé kaya.

04. Jinambak, lingganipun: jambak, tegesipun: di .............

05. Tinulis, lingganipun: tulis, tegesipun: di ............

Menawi aksara wiwitan tembung wonten "w", "p', "b", lajeng éwah dados "k" utawi "g".

- ayu - kumayu, tegesipun: anggènipun kados .......

- emping - kumemping, tegesipun: saweg eca ecanipun dipun ......

- wasis - kumasis, tegesipun: kados tiyang .......

- pinter - kuminter, tegesipun: kados tiyang ......

- bagus - gumagus, tegesipun: kados tiyang ......



Tegesipun Tembung Dwi Lingga.

01. Naminipun barang : orong orong, alap alap, nget nget.

02. Nglampahi padamelan : omah omah, udan udan.

03. Kathah : gedhé gedhé, jembar jembar, omah omah.

04. Sanget : asin asin, seru seru, gedhé gedhé.

05. Tansah : lali lali, ora ngerti ngerti.

06. Sanajan : alon alon, empuk empuk, anggeré.

07. Mangsa / wanci : bedhug bedhug, soré soré.

08. Saepolipun : dawa dawané, murah murahé.

09. Boten susah : ora isan isin, ora rikah rikuh.



Tegesipun Tembung Tembung Dwipurwa / Dwiwasana.

01. Boten tentu barangipun : tetuku, lelara, gegaman.

02. Nganggé/damel : gegriya.

03. Murugaken : pepeteng, bebungah, lelethek.

04. Pating : cengèngèsan, cekakaan.